مقدمه: رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و مصرف مواد در پژوهش‌های مختلف نشان داده شده است. اما درباره مکانیسم‌هایی که شخصیت از طریق آن می‌تواند گرایش به اعتیاد و مصرف مواد را تحت تأثیر قرار دهد دانش اندکی وجود دارد. بنابراین، پژوهش حاضر در قالب مدلی نقش مدل پنج عاملی شخصیت را در گرایش به اعتیاد و تجربه مصرف مواد مورد بررسی قرار داد. روش کار: تعداد 300 دانشجو (124 مرد و 176 زن) به شیوه نمونه‌گیری در دسترس از بین دانشجویان دانشگاه خوارزمی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه شخصیت نئو و پرسشنامه آسیب پذیری نسبت به اعتیاد مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌ها بر مبنای آزمون‌های همبستگی و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Mplus مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن بود که تمام عامل‌های شخصیتی همبستگی معناداری را حداقل با یکی از متغیرهای گرایش به اعتیاد و یا مصرف مواد دارند. مدل پیشنهاد شده برازش بسیار مطلوبی را با داده‌ها داشت. نوروزگرایی به صورت مستقیم (05/0>P، 10/0=β)، وظیفه شناسی به صورت غیر مستقیم (01/0>P، 09/0-=β) و برون گرایی هم به صورت مستقیم (05/0>P، 10/0=β) و هم به صورت غیر مستقیم (01/0>P، 06/0-=β) اثر معناداری را بر مصرف مواد داشت. نتیجه گیری: اگرچه تمام ویژگی‌های شخصیتی به نوعی با گرایش به اعتیاد و مصرف مواد ارتباط داشتند، اما نقش نوروز گرایی، برون گرایی و وظیفه شناسی در این زمینه برجسته تر است و پژوهش‌های آینده در زمینه ارتباط شخصیت و مصرف مواد بیشتر باید روی این متغیرها متمرکز شود.
A study of tendency to substance abuse and addiction based on the five-factor model of personality
چکیده [English]
Introduction: The relationship between personality characteristics and substance use has been shown in varies studies. However, it is little known about the mechanisms through which personality could impact addiction tendency and substance use experience. Therefore, the present study investigated in frame of a model the role of five factor model of personality in addiction tendency and substance use experience. Materials and Methods: The number of 300 (124 mal and 176 female) students were selected through available sampling from Kharazmi university and were assessed employing NEO Personality Questionnaire and addiction tendency Questionnaire. Data were analyzed based on correlation tests and path analysis using SPSS and Mplus softwares. Results: Result showed that all of personality factors have significant correlation at least with one of addiction tendency and/or substance use variables. The suggested model had excellent fitness with data. Neuroticism directly (β=0.10, P<0.05), conscientiousness indirectly (β=-0.09, P<0.01), and extraversion both directly (β=0.10, P<0.05) and indirectly (β=-0.06, P<0.01) had significant effect on substance use. Conclusion: Although all of personality characteristics had a kind of association with addiction tendency and substance use, the role of neuroticism, extraversion, and conscientiousness is more prominent and future studies on the relationship between personality and substance should be more focused on these variables.
کلیدواژه‌ها [English]
Addiction, Path Analysis, personality, Substance Use
ابتدای صفحه